اعمال روز اول ماه رمضان

غسل رمضان

غسل کردن در آب جاری و بر سر ریختن سی کف دست آب که در تمام طول سال باعث ایمنی از همه دردها و بیماری‌هاست.

نماز رمضان

دو رکعت «نماز اول ماه» را به‌جا آورد.

شیخ طوسی در روایتی نقل می‌کند که امام جواد علیه‌السلام فرمودند: هر گاه ماه جدید قمری آمد، در روز نخست آن، دو رکعت نماز بگزار و در رکعت اول آن پس از حمد ۳۰ بار سوره توحید و در رکعت دوم پس از حمد ۳۰ بار سوره قدر را بخوان؛ سپس صدقه بده که اگر این کار را کنی، سلامتی در آن ماه را از خداوند متعال خریده‌ای. در روایتی آمده است این دعا را پس از نماز بخوان:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ وَ مَا مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلَّا عَلَی اللَّهِ رِزْقُهَا وَ یَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَ مُسْتَوْدَعَهَا کُلٌّ فِی کِتَابٍ مُبِینٍ، بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ وَ إِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا کَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَ إِنْ یُرِدْکَ بِخَیْرٍ فَلَا رَادَّ لِفَضْلِهِ یُصِیبُ بِهِ مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ، بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ سَیَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ یُسْرًا، مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ، حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ، وَ أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ، إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ، رَبِّ إِنِّی لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ، رَبِّ لَا تَذَرْنِی فَرْدًا وَ أَنْتَ خَیْرُ الْوَارِثِینَ.

بر اساس روایات امام صادق (ع) نیز فرمودند: «کسی که در شب اول ماه دو رکعت نماز بگزارد و در هر دو رکعت آن بعد از قرائت سوره حمد، سوره انعام را قرائت نموده و از خداوند بخواهد که او را از هر ترس و دردی نگاه دارد، خدای متعال در آن ماه، او را از هر آنچه نگرانش است، ایمن می‌گرداند».

در خصوص وقت فضیلت نماز اول ماه باید گفت؛ در روایات همان‌طور که دیده شد، تنها تعبیر شب و روز را دارد؛ از این‌رو، فقیهان برای نماز اول ماه، وقت فضیلتی - مانند نمازهای واجب یومیه و نوافل آن - ذکر نکرده‌اند، بلکه گفته‌اند که در تمام روز می‌توان آن‌را خواند. آن‌ها تنها گفته‌اند مستحب است «در روز اوّل هر ماه» دو رکعت نماز خوانده شود؛ [۱۳] یعنی وقت نماز اوّل ماه از اوّل طلوع فجر است تا مغرب، و بعید نیست قبل از طلوع آفتاب هم صحیح باشد و در این صورت بهتر است به قصد رجاء بخواند.

شب اول ماه نیز از اذان مغرب تا طلوع فجر خواهد بود.

نماز روز اول رمضان

دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول سوره‌های حَمد و «اِنّا فَتَحنا» را و در رکعت دوم سوره حمد و هر سوره دیگری را که بخواهد بخواند تا حق‌تعالی در آن سال بدی‌ها را از او دور کند و تا سال آینده در پناه خدا باشد.

دعای رمضان

پس از طلوع فجر این دعا را بخواند:

اللّٰهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرَضْتَ عَلَیْنا صِیامَهُ، وَأَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدیً لِلنّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدیٰ وَالْفُرْقانِ. اللّٰهُمَّ أَعِنَّا عَلَیٰ صِیامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْهُ لَنا فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَعافِیَةٍ، إِنَّکَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ.

خدایا، ماه رمضان رسید، تو روزه‌اش را بر ما واجب کرده‌ای و قرآن را در آن برای هدایت مردم و دلایل روشنی از هدایت و شناسایی از باطل نازل کرده‌ای. خدایا، ما را بر روزه‌اش یاری کن و آن را از ما بپذیر و این ماه را از ما به‌سلامت دریافت کن و آن را برای ما از سوی خویش در آسانی و عافیت سالم بدار، همانا تو بر هر چیز توانایی.

صدقه دادن

دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه

تلاوت قران در ماه رمضان

کثرت تلاوت قرآن نیز از توصیه شده‌ترین اعمال ماه رمضان است.