آیا میدانید واقعا چند سالتان است؟
دانشمندان فرآیندی مبتنی بر هوش مصنوعی به نام سنجه پیری چهره توسعه دادهاند که از روی تصویر سهبعدی چهره افراد، سن بیولوژیکی را محاسبه میکند.
سن بیولوژیکی شما میتواند سالها با سن واقعیتان (که از زمان تولد محاسبه میشود) تفاوت داشته باشد. سن بیولوژیکی نشاندهنده سلامت فیزیکی بدن است. وجود ابزاری جدید برای محاسبه این عدد میتواند زنگ هشداری برای پیگیری سلامتی باشد.
ارزش یک عکس اندازه هزار کلمه است. اما وقتی آن عکس یک تصویر سهبعدی بسیار دقیق از چهره باشد، احتمالاً ارزش هزار آزمایش خون را هم داشته باشد. زیرا این گونههای برجسته و گودیهای زیر چشم صرفاً پیامرسان بالارفتن سن نیستند و میتواند نشاندهنده وضعیت سلامت ما باشد.
برای دهههاست که دانشمندان میدانند صرفاً سن تاریخی همه چیز را درباره وضعیت یک فرد بیان نمیکند. بلکه سن بیولوژیکی که به متغیرهای مختلف از محیط اطراف گرفته تا رژیم غذایی و عادتهای ورزشی بستگی دارد، نشاندهنده وضعیت سلامتی افراد است و میتواند نسبت به سن تاریخی تا سالها تفاوت داشته باشد. اما برخلاف سن تاریخی که برای بهدست آوردنش فقط نیاز به شمارش سالهای زندگیمان داریم، بهدستآوردن سن بیولوژیکی چالشهای خود را دارد. حالا «جینگ-دانگ جکی هان» و همکارانش موفق به توسعه فرآیندی مبتنی بر هوش مصنوعی به نام «سنجه پیری چهره» شدهاند که در آن تصویر سهبعدی از چهره افراد تهیه میشود و سن بیولوژیکی آنها محاسبه میشود.
روشی که امروزه هان و همکارانش از آن استفاده میکنند، درواقع الهامگرفته از سنتی در چین است که به قرنها پیش بازمیگردد. در این سنت طبیبان با دیدن چهره افراد اصطلاحاً وضعیت سلامتی آنها را تفسیر و پیشگویی میکردند. حالا هم هان، یک زیستشناس محاسباتی و همکارانش از دانشگاه پکینگ با الهامگرفتن از همین روش و آنالیز تصاویر سهبعدی چهره نزدیک به پنج هزار نفر از اهالی شهرستان جیدونگ کشور چین، سنجه پیری چهرهشان را ساختهاند. این محققان دو عدد از این سنجهها را با استفاده از هوش مصنوعی ساختهاند که یکی از آنها سن تاریخی و دیگری سن بیولوژیکی را پیشبینی میکند. نحوه کار این سنجههای پیری چهره با بررسی تغییرات سیمای صورت افراد با گذشت زمان است؛ مانند گوشههای چشم، پهنی بینی، افتادگی فک و افزایش فاصله بین بینی و دهان. همچنین برخی از ویژگیهای خاص ظاهری نشان از بروز بیماریهای خاص دارند. بهطور مثال نشانه التهاب سیستماتیک افتادگی پوست است.
طبق ادعای «آندره استوا»، مدیر و بنیانگذار یک شرکت دانشبنیان در زمینهی هوش مصنوعی پزشکی در لوس آلتوس کالیفرنیا، تحقیقات هان پتانسیل ایجاد پیشرفت در توسعه داروهای پیشگیرانه را دارد: «اگر بتوانید از فردی عکسی بگیرید و سپس سن بیولوژیکی او را بهدست آورید، این موضوع تأثیر زیادی روی سبک زندگی شما خواهد داشت.» با استفاده از این ابزار همچنین پزشکان قادر خواهند بود تا وضعیت بیماران دارای بیماریهای سخت و سنگین مانند افرادی که شیمی درمانی میشوند را راحتتر پایش و مدیریت کنند. کمک به تحقیقات در رابطه با پیری نیز میتواند از دیگر خدمات این ابزار باشد.
خود هان هم در این رابطه میگوید: «درخواستهای متعددی از شرکتهای مختلف داریم که میخواهند با استفاده از ابزار ما میزان اثربخشی داروهای ضد پیری خود را بسنجند.»
هوش مصنوعی برای یادگیری و انجام فعالیت به بهترین دادههای ممکن نیاز دارد تا مثالهایی از جواب درست و حقیقت عینی هر موضوع داشته باشد. بهطور مثال در این قضیه، هوش مصنوعی نیاز دارد تا از قبل یک چهره متناسب با هر سنی را دیده باشد تا بتواند در دادههای جدید بر طبق آموختههایش بهترین عملکرد را داشته باشد. و این یک مشکل اساسی خواهد بود. زیرا هیچ استاندارد معینی برای تعیین سن بیولوژیکی وجود ندارد. «مفهوم سن بیولوژیکی بیشتر شبیه چتری است که تمام مفاهیم سیستمیکی که با افزایش سن رخ میدهند را در بر میگیرد.» این را «کریستوفر بل» میگوید. او در دانشگاه لندن رابطه بین بیماریهای مزمن و سن را بررسی میکند. از کاهش تعداد تلومرها (کلاهکهایی که از نابودی کروموزمها جلوگیری میکنند) تا ضعف سیستم ایمنی بدن؛ اینکه کدام یک از اینها باید به عنوان نشانگر اصلی پیری به کار گرفته شوند واقعاً معضل است.
برخی از «سنجههایی» که از قبلتر از آنها برای تعیین سن بیولوژیکی استفاده میشود، براساس پراکندگی پروتئین در خون یا تعداد دفعاتی که سلولهای بنیادین تکثیر میشوند کار میکنند.
ارسال نظر