سنندج چگونه پایتخت کتاب شد

باید گفت به اعتقاد بسیاری شهر سنندج، مهد اهالی موسیقی است به طوری که یک جشنواره سالانه موسیقی و اختصاصی برای ساز کوبه‌ای دف درآنجا برگزار می‌شود که دبیرخانه دائمی‌اش در شهر سنندج قرار دارد.

به گزارش آیند به نقل از روزنامه وطن امروز، هفتمین پایتخت کتاب و شهرهای خلاق ترویج کتاب‌خوانی ایران طی آیینی با حضور اهالی فرهنگ و مسؤولان فرهنگی حوزه کتاب و کتاب‌خوانی معرفی شدند. در این آیین، سنندج به دلیل استمرار در اجرای مناسب برنامه‌های سال‌های گذشته، راه‌اندازی پویش‌های مختلف در جهت ترویج کتاب‌خوانی، استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی و ایده‌های خلاقانه و تلاش در حوزه ترویج کتاب‌خوانی و توسعه کتابفروشی‌ها عنوان هفتمین پایتخت کتاب ایران را به خود اختصاص داد.
همچنین شهرهای اِوَز (استان فارس)، بم (کرمان)، سمنان (سمنان) و نجف‌آباد (اصفهان) به دلیل برنامه‌های مشارکتی و مردمی در امر ترویج کتاب‌خوانی، مشارکت نهادهای شهری در انتخاب پایتخت کتاب، فعالیت مستمر در فضای مجازی و توجه به حوزه کودک و نوجوان به عنوان شهرهای خلاق ترویج کتاب‌خوانی ایران اعلام شدند.
از سوی دیگر باید گفت در ۶ دوره برگزاری این برنامه به ترتیب شهرهای اهواز (۱۳۹۴)، نیشابور (۱۳۹۵)، بوشهر (۱۳۹۶)، کاشان (۱۳۹۷)، یزد (۱۳۹۸) و شیراز (۱۳۹۹) توانسته‌ بودند عنوان «پایتخت کتاب ایران» را کسب کنند.

اما با اعلام فراخوان هفتمین دوره برنامه انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران در زمستان ۱۳۹۹، ۱۹۱ شهر متقاضی شرکت در این برنامه اقدام به مستند کردن فعالیت‌های کتاب‌خوانی و ارسال آثار خود کردند که نسبت به دوره گذشته ۱۱ درصد بیشتر در این برنامه حضور داشتند. در این دوره استان‌های کرمانشاه با ۱۴ شهر، فارس ۱۳ شهر و استان‌های البرز، مازندران، هرمزگان و خراسان رضوی با ۱۲ شهر بیشترین شهرهای شرکت‌کننده در این برنامه را به خود اختصاص دادند که در نهایت «سنندج» به عنوان هفتمین پایتخت کتاب ایران انتخاب شد.

از سوی دیگر، درباره روند انتخاب پایتخت کتاب ایران باید گفت بنای اجرایی کردن این طرح به ‌عنوانی بازمی‌گردد که سال 2001 از سوی یونسکو پایه‌گذاری شد و هر سال به یکی از شهرهای مختلف جهان اختصاص پیدا می‌کرد تا اینکه مسؤولان داخلی، از بخش‌هایی از چگونگی انتخاب پایتخت جهانی الگو‌برداری کرده و در کنار آن بر اساس ساختارهای بومی، چارچوب انتخاب پایتخت کتاب ایران را پایه‌ریزی کردند.

اما اگر بخواهیم درباره شهر سنندج به عنوان هفتمین پایتخت کتاب کشور سخن بگوییم، باید گفت به اعتقاد بسیاری شهر سنندج، مهد اهالی موسیقی است به طوری که یک جشنواره سالانه موسیقی و اختصاصی برای ساز کوبه‌ای دف درآنجا برگزار می‌شود که دبیرخانه دائمی‌اش در شهر سنندج قرار دارد. این جشنواره که سال ۸۴ به صورت استانی کار خود را شروع کرد، سال ۸۶ به صورت سراسری ادامه یافت اما سال 1390 حمایت از جشنواره قطع شد که این خود باعث توقف جشنواره شد و در نهایت سال ۱۳۹۳ جشنواره احیا شد و توانست به کار خود ادامه دهد و طی سال‌های اخیر این رویداد به یک جشنواره بین‌المللی تغییر یافت.

اما همه این موارد دلیل نمی‌شود که از جنبه فرهنگی شهر سنندج غافل شویم؛ شهری که از هویت فرهنگی و علمی بالایی برخوردار است. بنا بر آمار و اطلاعات مردمان این شهر معمولا افرادی اهل کتاب و مطالعه هستند، البته ناگفته نماند، استان کردستان دارای ۷۸ باب کتابخانه عمومی و از جمله 4 کتابخانه در سنندج است، همچنین ۴ مرکز کردستان‌شناسی، ۷۰ کتابفروشی، ۶۷ ناشر و ۶ کافه کتاب در این شهر فعال هستند.

در پایان باید گفت برگزاری این طرح‌ها و جشنواره‌ها شاید در وهله نخست از سوی متولیان دولتی باشد اما مسأله مهم این است که دولت‌ها تنها در نقش تسهیلگر وارد شده‌اند و کار را به خود تشکل‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد سپرده‌اند تا این نهادها به بهترین شکل ممکن به ارتقای سطح فرهنگی مردمان شهرها کمک کنند و از سوی دیگر با کمک چنین طرح‌هایی، آسیب‌شناسی عمیق و دقیقی از چالش‌ها و مشکلات اهالی فرهنگ شهرها به دست می‌آید که می‌تواند برای مسؤولان فرهنگی استان‌ها راهگشا باشد.