اگر بخواهیم از حوادث طبیعی فرارکنیم باید کوچ نشین شویم/ به تجربه پیشینیان اعتماد کنیم

سید محمد بهشتی که در زمان وقوع زلزله بم ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را برعهده داشت و پس از زلزله نیز ستاد مدیریت بحران در میراث فرهنگی را مدیریت کرد، در نشست بازخوانی مدیریت بحران زلزله بم که عصر دیروز برگزار شد با یادکردن از قربانیان زلزله بم گفت: یکسری موارد وجود داشت که زلزله بم را از دیگر زلزله‌های کشور متمایز کرد. نکته اول این بود که زلزله بم تنها زلزله‌ای بود که برای بازسازی آن باید به بستر تاریخی فرهنگی محیط توجه می‌شد، در حالی که در دیگر زلزله‌ها ممکن بوده مرمت اثر باستانی رخ داده باشد ولی در بم برای اولین بار ناگزیر کل بستر طبیعی با شواهد تاریخی از اعصار بسیار دور در نسبت با پدیده زلزله مورد بررسی قرار گرفت.

وی ادامه داد: نکته تمایز دیگر زلزله بم این است که قبل از بم هرجا زلزله می‌آمد در نزدیکی آنجا شهر دیگری ساخته می‌شد، در بم هم ابتدا این موضوع مطرح بود که اطراف بم شهری ساخته شود ولی عملاً بم بودن بم برای اولین بار موضوعیت پیدا کرد و تصمیم بر این شد که بم در جای خود ساخته شود و این تصمیم با چالش‌هایی نیز همراه بود.

بهشتی با طرح این پرسش که چرا نظام برنامه‌ریزی از زلزله‌های پیش از بویین زهرا اطلاعی ندارد، گفـت: شاید کمتر کسی بداند که شهر کاشان در اواخر دوره زندیه با خاک یکسان شد و با تکیه بر بنیه خودش ساخته شد، شهر تبریز هم در دوره آقامحمدخان قاجار و در پی وقوع زلزله‌ای مهیب که منجر به مرگ ۴۰ هزار نفر شد، دوباره و توسط مردم ساخته شد و فقط حصار و ارگ حکومتی از سوی حاکم وقت و دولت بازسازی شد. اما امروز باورمان نمی‌شود که مردم زلزله‌زده خودشان در بازسازی نقش داشته باشند.

بهشتی افزود: انسان ایرانی تربیت این را داشته و متوجه بوده که بین دو سانحه زندگی ‌می‌کند و راهکارش این بوده که شهر را جایی بسازد که خراب نشود. باغ‌شهر قزوین که مانند سدی در برابر فلش فلاد یا همان سیل با حجم کم و سرعت زیاد، مقاوم بود و عدم ساخت‌وساز در پهنه جلگه خوزستان برای بهره‌برداری از رسوب طغیان رودخانه‌ها مثال‌های دیگری از این دست هستند.