تکرار جای خالی هوای پاک در آسمان پایتخت

دکتر رضا افشار، مدرس دانشگاه در یادداشتی برای آیند نوشت:
پاییز آخرین نفس‌هایش را در بی‌هوایی تهران سپری می‌کند و کم کم جایش را به زمستان سردی می‌دهد که سالهاست کیفیت هوایش چهره پاکی از خود نمایان نکرده است.
امسال اما هوای تهران بسان گردبادی هر لحظه چشمان پایتخت نشینان را مه‌آلود کرده است.
راهکارهای اما و اگر مانند سالهای دور تکراری بیش نیست. هوا سرد می‌شود، آلودگی بار می‌بنند و چتری می شود بر تهران و هر بار شور و غوغا به پا می‌شود که اینبار راهکاری جدید برای ریشه‌کن کردن آلودگی. روزها می‌گذرد، زمستان می‌آید و می‌رود با همان نسخه‌های پیچیده شده هر سال. همشهریانی که درگیر بیماری‌های مزمن هستند و با ازدحام آلودگی متاسفانه کوله بار سفر آخرت می‌ببندند. با گرم شدن هوا هم دیگر حتی کلامی از آلودگی نیست چه رسد به اینکه راهکاری برای پاییز پیش رو اندیشیده شود.
در روزهای گذشته آلاینده شاخص هوای پایتخت «ذرات معلق کمتر از ۲.۵میکرون» با میانگین ۱۵۱ بود. این یعنی وضعیت ناسالم برای همه گروه ها. آلاینده شاخص هوای در ساعات مختلف شبانه روز متغیر است به طوریکه در ارزیابی شاخص آلودگی تهران در روز از رتبه ششم تا چهارم پایین و بالا می‌شود.کارشناسان سازمان هواشناسی معتقدند در بسیاری موارد هر لحظه بر میزان انباشت آلودگی در تهران افزوده می شود که همزمان با ورود سامانه بارشی و وزش باد، به طور موقت پاک می شود و دوباره و چند باره به دلیل کاهش دما با انباشت آلاینده‌ها و وارونگی دما در پایتخت مواجه می‌شویم.

همین هفته گذشته بود که با وجود باران صبحگاهی در تهران، آلودگی هوا به حدی شدیدتر شد که آلوده‌ترین روز سال رقم خورد. شاخص ۱۶۷، آلوده‌ترین روز سال ۱۴۰۰را رقم زد و وضعیت ۱۹ ایستگاه کیفیت هوای پایتخت قرمز شد. این اتفاق در شرایطی بود که تهران روز شلوغی را با بازگشایی رسمی مدارس تجربه کرد.
در شرایطی که آلودگی به کف خیابان رسیده است، راهکاری برای گروه‌های حساس پیشنهاد می شود مانند مصرف شیر و لبنیات تا عاملی شود برای کاهش عوارض ناشی از آلودگی هوا. اما ایا فقط کلسیم موجود در شیر می‌تواند دیواری باشد برای مقابله با آلاینده‌هایی فلزات سنگین شناور در فضا یا آنتی آکسیدان‌های موجود در میوه‌ها به تنهایی از شهروندان محافظت می کند در برابر شرایط بحرانی آلودگی.
حال می‌خواهیم به راهکارهای کشورهای پیشرفته‌ای نگاه کنیم که در هوای شهر خود نفس می‌کشند؛ بدون سردرد و تنگی نفس. می‌گویند اتومبیل‌هایی بخرید که به محیط‌زیست آسیب‌ نمی‌رسانند و یا مصرف سوخت پایینی دارند یا از سوخت‌های ترکیبی استفاده می‌کنند پس با خرید این چنین اتومبیل‌هایی دیگر هیچ جای نگرانی از بابت مصرف بالای سوخت و آلوده‌کردن جو زمین وجود نخواهد داشت. اما در ایران چند درصد از جامعه می توانند وسیله شخصی خود را به ماشین‌های هیبریدی تبدیل کنند.
چند سالی است که کلمه مازوت زیاد به گوش می رسد؛ مازوت نوعی نفت کوره به شمار می‌آید که کیفیت پایین و ویسکوزیته بالایی دارد و در نیروگاه‌های حرارتی و موارد مشابه از آن استفاده می‌شود که در گذشته، برای گرم کردن خانه‌ها در شوروری مورد استفاده قرار می‌گرفت زیرا آن‌ها تجهیزات لازم برای تبدیل مازوت به سایر محصولات پتروشیمی را نداشتند.
اگر محل کار یا زندگی شما در نزدیکی کارخانه‌ها و نیروگاه‌هایی باشد که از این سوخت استفاده می‌کنند، مازوت و سایر سوخت‌ها بی شک وارد بدن می‌شوند. این ماده خطرناک شیمیایی در ایران همین نزدیک بیخ گوش ما مورد مصرف کارخانه ها قرار می گیرد.
با این وجود باید توجه داشت که تعداد نیروگاه های فرسوده در ایران کم نیست.
زمان آن رسیده که خودمان دست به کار شویم و جانمان را در برابر آلودگی حفظ کنیم؛ شاید با رعایت موارد کوچک مثل استفاده از دوچرخه،وسایل حمل و نقل عمومی و… به نتایج خوبی در راستای بهبود کیفیت هوای تهران برسیم.