انتشار اولین تصویر از تلسکوپ پرتو ایکس ناسا

به گزارش ایسنا و به نقل از اسپیس، کاوشگر پرتو ایکس ناسا در روز نهم دسامبر سال ۲۰۲۱ برای رصد اجرامی مثل سیاهچاله‌ها و ستاره‌های نوترونی در طیف پرتو ایکس به فضا پرتاب شد. این کاوشگر اولین ماه از فعالیتش را صرف بررسی سیستم‌های مختلف خود کرد تا برای ثبت اولین تصاویر آماده شود و اکنون تیم هدایت کننده "IXPE" اولین تصویر علمی ثبت شده‌ی آن را منتشر کرده‌اند.

این تصویر ذات‌الکرسی آ(Cassiopeia A) بقایای ستاره‌ای منفجر شده در قرن هفدهم را نشان می‌دهد. براساس بیانیه‌ای از ناسا این انفجار ابرنواختری باعث انتشار امواج ضربه‌ای شد و گازهای اطراف را گرم کرد علاوه بر آن بر سرعت ذرات پرتوهای کیهانی(الکترون‌های پر سرعت و هسته‌های اتمی) افزود تا ابری از مواد مختلف ایجاد شود. این ابر را می‌توان در تصویر خیره‌کننده ثبت شده توسط کاوشگر پرتو ایکس مشاهده کرد که در پرتو ایکس به طرز خیره‌کننده‌ای می‌درخشد.

"پائولو سوفیتا"(Paolo Soffitta) محقق ایتالیایی IXPE از موسسه ملی اخترفیزیک رم(INAF) در بیانیه‌ی ناسا گفته است: تصویر این کاوشگر از ذات‌الکرسی آ زیباست و ما مشتاقیم تا داده‌های قطبش‌سنجی آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و در مورد این بقایای ابرنواختر بیشتر بیاموزیم.

در حالی که بارزترین ویژگی این تصویر رنگ سرخابی نئونی آن است اما این جرم آسمانی در نور مرئی به این شکل دیده نمی‌شود. این رنگ نشان‌دهنده‌ی تابش اشعه ایکس است که راهنمایی مفید برای دانشمندان بوده و هرچه رنگ بیشتر باشد تابش اشعه‌ایکس نیز شدیدتر است. علاوه بر آن رگه‌هایی شبیه به رعد و برق آبی در آن دیده می‌شود که نشان‌دهنده‌ی تشعشعات ایکس پر انرژی رصد شده توسط تلسکوپ پرتو ‌ایکس چاندرا ناسا است.

براساس این بیانیه‌ اگرچه هر دو تلسکوپ پرتوهای ایکس را رصد می‌کنند اما آشکارسازهای متفاوتی دارند بنابراین با همکاری یکدیگر می‌توانند داده‌های کامل و دقیق‌تری فراهم کنند.

اولین تصویر ثبت شده توسط تلسکوپ چاندرا نیز از ذات‌الکرسی آ بود. این تلسکوپ در سال ۱۹۹۹ به فضا پرتاب شد و رصدهای اولیه آن نشان می‌داد که در مرکز این بقایای ابرنواختر جرم فشرده‌ای مانند یک سیاهچاله یا ستاره نوترونی قرار دارد.

قطبش (موج‌ها): قُطبِش، قُطبیدگی، یا پُلاریزاسیون(Polarization)، از ویژگی‌های اساسی امواج عرضی است که راستای نوسان موج را در صفحهٔ عمود بر جهت انتشار آن نشان می‌دهد. در الکترومغناطیس، قطبش یک موج الکترومغناطیسی (مانند نور) نشان‌دهندهٔ راستای بردارِ میدان الکتریکی آن است.

قطبش‌سنجی؛ به اندازه‌گیری و تفسیر قطبش موج‌های عرضی، به ویژه موج‌های الکترومغناطیسی مانند رادیو و امواج نور قُطبش‌سَنجی(Polarimetry) گفته می‌شود. قطبش‌سنجی معمولاً بر روی موج‌های الکترومغناطیسی انجام می‌شود که از ماده‌ای گذر کرده، بازتابیده، شکانده یا پراشیده شده باشد تا از این طریق مشخصات آن شی تعیین گردد.