توافق تو خالی تهران-پکن / با وجود دیدار رئیسی از چین واردات این کشور از ایران کاهش یافت

صادرات چین به ایران در این دوره افزایش و واردات از ایران کاهش داشته است. چین در ماه‌های ژانویه و فوریه سال ۲۰۲۳ بالغ بر یک میلیارد و ۴۱۰ میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۶ درصدی داشته است. صادرات چین به ایران در مدت مشابه سال قبل یک میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار اعلام شده بود. اما واردات رسمی چین از ایران در دو ماهه نخست امسال ۴۲ درصد کاهش داشته و به ۶۸۸ میلیون دلار رسیده است. چین در مدت مشابه سال قبل یک میلیارد و ۲۰۶ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده بود.

محافظه‌کاری پکن

شکی نیست که روابط چین و ایران به ویژه پس از خروج ایالات متحده از برجام در سال ۲۰۱۸ تقویت شده است. باید در نظر داشت که برخی عوامل تحریک کننده در روابط ایران و چین وجود دارد که اغلب به حاشیه کشیده می‌شوند. زیرا اکثر مفسران روابط ایران و چین را صرفاً از منظر روابط تیره‌آمیز با آمریکا و هر دو با روسیه می‌بینند.

اما درک این نکته حائز اهمیت است که علیرغم تعهدات  این کشور در توافقنامه ۲۰۲۱ با ایران، سرمایه گذاری چین در ایران محدود بوده است. این به وضوح در لحن وزارت خارجه ایران نیز مشهود بود و در آن رئیس جمهور ایران به وضوح به این واقعیت اشاره کرد که روابط اقتصادی ایران و چین بسیار پایین‌تر از آنچه باید باشد، است.

مجموع سرمایه‌گذاری چین در ایران در سال ۲۰۲۲، ۱۶۲ میلیون دلار برآورد شده است، در حالیکه براساس برخی از اظهارات غیررسمی تعهد انجام شده بر اساس توافقنامه ۲۰۲۱، ۴۰۰ میلیارد دلار در یک دوره ۲۵ ساله بوده است. یکی از دلایل ذکر شده برای همین موضوع این است که چین نمی‌خواهد تحریم‌های آمریکا را نقض کند.

در حالی که  پس از خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، تهران به پکن نزدیک‌تر شده است، اما باید در نظر داشت که علی‌رغم تمام ادعاها و وعده‌های بلند چینی، روابط اقتصادی جدا از روابط چین در حد متوسط باقی مانده است.  پکن در حالی که می‌خواهد روابط با ایران را بهبود بخشد و از تنش‌های بین واشنگتن و تهران استفاده کند، تمایلی به نقض تحریم‌های آمریکا ندارد. این محافظه کاری در کاهش سطح تجارت دوجانبه که در بالا نیز اشاره شد تاثیرگذار بوده است.