افزایش ۱۰۰درصدی قیمت مواد اولیه روغن کشی/ روغن آفتابگردان، سویا و پالم؛ واردات اصلی ایران

 بحت تامین روغن های خوراکی در حالی دارای اهمیت است که ایران غالبا به عنوان کشوری وارد کننده در این بین مطرح است و بخش قابل توجهی از نیاز بازار کشور از طریق واردات تامین می شود. با این وجود بازار جهانی انواع روغن های خوراکی بسیار پویا است و بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان فائو در سال زراعی ۲۰۲۲-۲۰۲۳ حجم تولید جهانی روغن نباتی از مرز ۲۰۰ میلیون تن فراتر رفت و در این بین در مدت زمان نامبرده روغن پالم با تولید حدود ۷۴ میلیون تن بیشترین روغن تولیدی در بین دیگر موارد محسوب می شود. در واقع روغن پالم یک روغن رایج در محصولات مصرفی و غذاهای فرآوری شده است که بر اساس آمارهای جهانی، تولید آن در سطح جهان به طور پیوسته افزایش یافته است و از سوی دیگر بازار صادراتی بزرگی نیز برای این محصول فراهم است. به طوری که کشورهای اندونزی و مالزی نیز اصلی ترین صادر کنندگان روغن پالم در سراسر جهان محسوب می شوند.

هند، اندونزی و مالزی؛ سه کشور برتر تولید روغن های خوراکی در ۲۰۲۲

بر اساس این گزارش در بحث تولید و صادرات روغن های خوراکی کشور هند جزو سه کشور برتر است که به گفته کارشناسان عمده بازار صادرات روغن خوراکی این کشور به دلیل بالا بودن تقاضای آسیا است. به همین دلیل در این کشور حدود ۵۰۰ کارخانه فراوری روغن خوراکی دایر و فعال است که سالانه ظرفیت تولید حدود ۸۶۰ هزار تن روغن خوراکی از جمله روغن نارگیل، سویا و آفتابگردان را دارا هستند. از سوی دیگر در حوزه تولید انواع روغن های خوراکی اندونزی نیز جایگاه ویژه ای دارد و همچنین یکی از بزرگترین شرکای تجاری هند است. نکته جالب توجه اینکه این کشور بیش از ۹۰درصد روغن های خوراکی مصرف شده در سطح جهان را تامین می کند.

به گفته سازمان فائو در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ اصلی ترین روغن های وارداتی ایران شامل روغن آفتابگردان، روغن سویا و روغن پالم بوده است

طبق آمار فائو کشور مالزی نیز از دیگر تولید کننده ها و صادر کنندگان روغن های خوراکی است به طوری که در سال ۲۰۱۳ این کشور ۱۰میلیارد دلار انواع روغن خوراکی راهی بازارهای صادراتی کرد. از سوی دیگر این کشور از نظر تولید جهانی سویا در رتبه دوم قرار دارد. همچنین بر اساس آمارهای فائو در بحث تولید انواع روغن های خوراکی کشور مکزیک و آرژانتین نیز در رتبه چهارم و پنجم قرار دارند و آرژانتین به عنوان پنجمین تولید کننده یکی از بزرگترین صادر کنندگان روغن های خوراکی فله به کشورهای توسعه یافته است به طوری که بخش روغن خوراکی فله تقریبا ۳درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می دهد.

روغن آفتابگردان، سویا و پالم؛ اصلی ترین روغن های وارداتی ایران

بر اساس این گزارش ایران نیز اگرچه در حوزه تولید برخی روغن ها از جمله روغن زیتون فعال است اما میزان تولید این محصول تا پیش از این در کشور به میزانی نبوده که اجازه صادرات این محصول داده شود و به عبارتی صادرات روغن زیتون ممنوع بوده است. اگرچه پیش از این جواد میرعرب رضی، مجری طرح زیتون وزارت جهاد کشاورزی در گفتگو با بازار گفت: با توجه به اینکه دو سال اخیر چندان میوه نداشتیم و غالبا تبدیل به کنسرو می شد لذا روغن زیتون تولیدی کم شد و واردات افزایش یافت اما امسال قطعا کمتر از ۱۰درصد روغن زیتون موجود در بازار وارداتی است.

میرعرب رضی همچنین با بیان اینکه غالب تولید کننده های ما به دنبال راه یابی به بازار روسیه و ازبکستان هستند افزود: به طور کلی برای صادرات روغن زیتون بر حوزه CIS تمرکز داریم و مصوب شده است به افرادی که امسال در خرید حمایتی میوه زیتون به دولت کمک کرده اند مجوز صادرات روغن داده شود.

با این وجود در بحث روغن های خوراکی ایران غالبا کشور وارد کننده محسوب می شود و سالانه میزان قابل توجهی از این محصولات وارد می کند. به طوری که جدیدترین داده های سازمان فائو بیانگر این است که در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ ایران سه محصول «روغن آفتابگردان، روغن سویا و روغن پالم» را وارد کرده است. به طوری که در مدت نامبرده واردات بیش از ۹۰۰ هزار تن روغن آفتابگردان، حدود ۵۰۰ هزار تن روغن پالم و حدود ۱۴۶ هزار تن روغن سویا» را به ثبت رسانده است.

قیمت مواد اولیه تولید دستگاه های روغن کشی تا ۱۰۰ درصد افزایش داشته است

البته در بحث تولید روغن ایران بخشی از نیاز بازار را نیز خود تامین می کند که غالبا با استفاده از دانه های روغنی تولیدی در کشور و یا دانه های وارداتی است. با این وجود در حوزه ماشین آلات روغن کشی نیز تولید کننده های کشور با مشکلاتی مواجه هستند که خواستار حمایت دولت برای تسهیل امور هستند. «محمدباقر قاسمی» یکی از سازندگان ماشین آلات روغن کشی کُلد پرس (پرس سرد) است معتقد است آنچه تولید می کند جزو مدرن ترین ها است ما در این مسیر با چالش هایی مواجه است و به خبرنگار بازار می گوید: اصلی ترین چالش ما این است که در وهله اول تولید کننده به هیچ وجه حمایت نمی شود و هیچ تسهیلاتی برای ما فراهم نمی شود. به عنوان مثال حتی برای گرفتن زمین در شهرک صنعتی هم موانع زیادی پیش روی ما است و لذا در کارخانه اجاره ای کار می کنیم. در حالی که انظار داریم برای ما به عنوان تولید کنندگانی با چنین محصولات کاربردی حداقل شرایط حضور در شهرک های صنعتی را تسهیل کنند.