آرزوی 1100 تریلیون تومانی برای بهره وری دولت
دولت در بودجه سال 1401 خود را مکلف کرده 3.5 درصد از رشد اقتصادی را از محل بهره وری عوامل تولید تامین کند، این رقم یعنی افزایش 1100تریلیون تومانی کارایی عوامل تولید در سال پیش رو، اما آیا چنین اقدامی ممکن است؟
علی پاکزاد
پیش بینی رشد 8 درصدی تولید ناخالص ملی در سال 1401 که در بودجه سنواتی پیش بینی شده یعنی ارزش کل کالاها و خدمات تولید شده در کشور 8 درصد بیش از نرخ تورم سالانه رشد کند. نگاهی به امارها نشان میدهد آخرین نرخ آمارها از تولید ناخالص و رشد اقتصاد مربوط به نیمه نخست سال 1400 است و برای اینکه بفهمیم برای رشد اقتصادی 8 درصدی چقد کالا و خدمات در کشور باید تولید شود از آن مهمتر رشد 3.5 درصدی از محل بهره وری یعنی چند تومان باید به برآوردهای منطقی اکتفا کنیم.
آمارهای مرکز آمار ایران نشان میده در سال 99 ارزش روز کالاها و خدمات تولیدی در کشور( به قیمت جاری) نسبت به سال 98 بالغ بر 1600تریلیون تومان رشد کرد یعنی 47 درصد افزایش، ولی به دلیل تورم بالای 40 درصدی رشد اقتصادی محقق شده در واقع یک درصد بوده است.
حال اگر نرخ رشد اقتصادی کشور را برای سال 1400 رمقی معادل 3 درصد و تورم را هم معادل 40 درصد در نظر بگیریم میزان رشد تولید ناخالص به قیمت جاری باید در حدود 43 درصد باشد تا رشد 3 درصدی در سال 1400 محقق شود یعنی به قیمت جاری باید حدود2100تریلیون تومان تولید ناخالص باید رشد کند.
با همین نسبت ارقام تولید ناخالص در سال 1401 اگر تورم را حدود 30 درصد فرض کنیم برای تحقق رشد 8 درصدی نیاز به رشد تولید ناخالصی به میزان 2700تریلیون تومان داریم و به همین نسبت می توان گفت اگر 3.5 درصد از رشد اقتصادی کشور باید از محل بهره وری باشد، تحقق این هدف حدود 1100 تریلیون تومان برای دولت آب می خورد.
حالا اگر توجه کنیم در همین بودجه کل منابع عمومی دولت برای سال 1401 در حدود 1394تریلیون تومان در نظر گرفته شده است، یعنی رشد اقتصادی از محل بهره وری معادل 78 درصد بودجه عمومی کشور است.
مخلص کلام آنکه دولت در صورتی می تواند به این هدف دست پیدا کند که در سال 1401 موفق شود رقمی معادل 1100 تریلیون تومان کارکردعموامل تولید را بهبود ببخشد، اتفاقی که تحقق آن دور از ذهن به نظر می رسد.
متاسفانه ساختاردولت ها در ایران همیشه دچار عارضه اتلاف شدید منابع بوده اند و تعیین اهدافی مانند رشد 3.5 درصدی اقتصاد از محل بهره وری روی کاغذ و در کلام آسان به نظر می رسد ولی در عمل دولت باید کارایی کل ساختار خود را حدود 80 درصد افزایش دهد و به این ترتیب می توان پیش بینی کرد در سال 1401 نیز شاهد عدم تحقق دیگری در اهداف بودجه سنواتی و نظام برنامه ریزی دولتی خواهیم بود.
| سال | تولید ناخالص به قیمت ثابت 1390 | رشد اقتصادی | تولید ناخالص به قیمت جاری | درصد تغییر |
| 86 | 6,639,087 | % 8 | 3,570,728 | % 31 |
| 87 | 6,605,304 | -% 1 | 4,176,626 | % 17 |
| 88 | 6,614,957 | % 0 | 4,311,645 | % 3 |
| 89 | 6,895,121 | % 4 | 5,469,896 | % 27 |
| 90 | 6,866,811 | % 0 | 6,866,811 | % 26 |
| 91 | 6,280,156 | -% 9 | 8,533,392 | % 24 |
| 92 | 6,435,357 | % 2 | 11,804,886 | % 38 |
| 93 | 6,581,447 | % 2 | 12,550,960 | % 6 |
| 94 | 6,577,726 | % 0 | 12,180,016 | -% 3 |
| 95 | 7,509,285 | % 14 | 14,906,258 | % 22 |
| 96 | 7,869,763 | % 5 | 17,971,871 | % 21 |
| 97 | 7,482,717 | -% 5 | 25,829,712 | % 44 |
| 98 | 7,014,074 | -% 6 | 34,253,664 | % 33 |
| 99 | 7,083,455 | % 1 | 50,309,367 | % 47 |
| نه ماهه1400 | 5,496,918 | - | 59,463,312 | - |
| منبع: مرکز آمار ایران / ارقام میلیارد ریال | ||||
ارسال نظر